رفراکتومتر دستی آنالوگ
این رفراکتومترها که دارای خطای اندازه گیری ±۱% Brix می باشند به صورت یک استوانه هستند که بدون باطری کار میکنند و در انتهای آن یک چشمی قرار دارد و کاربر با نگاه کردن درون چشمی می تواند نور بازتابی از سطح نمونه را بر روی نوار مدرج درون چشمی مشاهده نماید و از این طریق میزان غلظت نمونه قابل محاسبه خواهد بود. واضح است که کاربری فوق العاده آسان دارند ولیکن دقت این روش اندازه گیری به مراتب پایین تر از روشهای دقیق رفرکتومتری می باشد.

انواع رفراکتومتر ها
۴ نوع رفراکتومتر اصلی وجود دارد:

انکسار سنج های سنتی دستی
انکسار سنج های دستی دیجیتال
انکسار سنج های آزمایشگاهی یا Abbe
انکسار سنج های فرآیند از درون

در جواهر شناسی، انکسار سنج جواهر یکی از ملزومات اصلی تجهیزاتی است که در آزمایشگاه جواهر شناسی استفاده می شود. جواهرات یا سنگ های قیمتی مواد معدنی شفافی هستند و بنابراین با استفاده از روش های اپتیکال می توان آن ها را بررسی کرد. شاخص انکسار یک ثابت ماده ای است و بستگی به ترکیب شیمیایی ماده دارد. از رفراکتومتر برای کمک به شناسایی مواد سنگ قیمتی، توسط اندازه گیری شاخص انکسار آن ها یعنی یکی از ویژگی های اصولی استفاده شده در تعیین نوع سنگ قیمتی، استفاده می شود.

به علت وابستگی شاخص انکسار به طول موج نور استفاده شده ( یعنی انتشار )، اندازه گیری معمولا در طول موج D-line، خط سدیم ( NaD ) تقریبا برابر با ۵۸۹ نانومتر، گرفته می شود. سنگ های قیمتی خاصی نظیر یاقوت های سرخ، یاقوت های کبود، کهربای اصل و یاقوت زرد از نظر اپتیکالی آن ایزوتروپیک می باشند. آن ها انکسار مضاعف را براساس صفحه پلاریزاسیون نور نشان می دهند. دو شاخص انکسار متفاوت با استفاده از یک فیلتر پلاریزاسیون دسته بنده می شوند. سنگ های قیمتی دارای انکسار مضاعف در هم ابزار اپتیکال کلاسیک و هم دستگاه های اندازه گیری الکترونیکی با یک صفحه ی نمایش دیجیتال موجود هستند.