ترمال سایکلر

دستگاه ترمال سایکلر PCR

دستگاه ترمال سایکلر یا PCR یا پی سی آر جهت واکنش زنجیره پلیمراز و یا همانند سازی قطعات DNA کاربرد دارد. براساس گرادیانت و تعداد نمونه هایی که امکان تکثیر دارد تقسیم بندی می شوند.

 

کاربردهای ترمال سایکلر  

  • سازمان های تحقیقاتی
  • آزمایشگاه تشخیصی
  • آزمایشگاه ژنتیک

 

کمپانی سازنده دستگاه های ترمال سایکلر 

شرکت آراتجهیز فارمد با داشتن نمایندگی Bio Rad آماده آرائه پی سی آر های 48 – 96 خانه با قابل گرادیانت و ترمال سایکر از کمپانی ABI است.

 

ترمال سایکلر: موتور محرک واکنش زنجیره‌ ای پلیمراز (PCR)

واکنش زنجیره‌ ای پلیمراز (PCR) بدون شک یکی از انقلابی‌ ترین و تأثیرگذارترین ابداعات در تاریخ زیست‌ شناسی مولکولی است. این تکنیک قدرتمند، امکان تکثیر میلیون‌ ها نسخه از یک قطعه DNA خاص را در مدت زمان کوتاه و در شرایط آزمایشگاهی فراهم می‌ کند.

قلب تپنده و جزء لاینفک هر آزمایش PCR، دستگاهی به نام ترمال سایکلر (Thermal Cycler) یا دستگاه PCR است. این تجهیزات با دقت و قابلیت اطمینان بالا، چرخه‌ های دمایی دقیق و تکرارشونده‌ ای را که برای انجام موفقیت‌ آمیز PCR ضروری است، اجرا می‌ کنند. در این مطلب، به بررسی جامع ترمال سایکلرها، اجزا، ویژگی‌ های کلیدی و نقش حیاتی آن‌ ها در تحقیقات و تشخیص‌ های مولکولی می‌ پردازیم.

 

درک اهمیت چرخه‌ های دمایی در PCR

پیش از پرداختن به خود دستگاه، یادآوری مختصری از فرآیند PCR خواهیم داشت. PCR اساسا شامل تکرار سه مرحله دمایی کلیدی است:

  • واسرشت (Denaturation)

در این مرحله، دمای واکنش به حدود ۹۴-۹۸ درجه سانتی‌ گراد افزایش می‌ یابد تا مولکول DNA دو رشته‌ ای الگو به دو رشته منفرد تبدیل شود.

  • اتصال پرایمر (Annealing)

دما کاهش یافته (معمولا بین ۵۰-۶۵ درجه سانتی‌ گراد) تا پرایمرها (قطعات کوتاه DNA تک‌ رشته‌ ای که مکمل نواحی آغازین و پایانی قطعه هدف هستند) به توالی‌ های مکمل خود برروی رشته‌ های DNA الگو متصل شوند.

  • طویل‌ شدن (Extension)

دما مجددا به حدود ۷۲ درجه سانتی‌ گراد (دمای بهینه برای فعالیت آنزیم DNA پلیمراز مقاوم به حرارت مانند Taq پلیمراز) افزایش می‌ یابد. در این مرحله، آنزیم پلیمراز با استفاده از نوکلئوتیدهای آزاد (dNTPs)، رشته جدید DNA را از انتهای پرایمرها سنتز می‌ کند.

 

تکرار این سه مرحله (یک چرخه)، منجربه تکثیر نمایی قطعه DNA هدف می‌ شود. یک ترمال سایکلر وظیفه دارد این تغییرات دمایی را با دقت فوق‌ العاده، سرعت مناسب و برای تعداد چرخه‌ های مشخص (معمولا ۲۰ تا ۴۰ چرخه) اجرا کند.

 

اجزای کلیدی یک دستگاه ترمال سایکلر

دستگاه ترمال سایکلر مدرن از چندین جزء اصلی تشکیل شده است که هماهنگ با یکدیگر کار می‌ کنند:

۱. بلوک حرارتی (Thermal Block)

این بخش، قلب دستگاه است و نمونه‌ های PCR (درون میکروتیوب‌ ها، استریپ‌ ها یا پلیت‌ های PCR) در آن قرار می‌ گیرند. بلوک‌ ها از موادی با هدایت حرارتی بالا مانند آلومینیوم یا نقره ساخته می‌ شوند تا انتقال سریع و یکنواخت دما به تمام نمونه‌ ها ارسال شود.

این بلوک‌ ها توسط المان‌ های پلتیر (Peltier Elements) احاطه شده‌ اند که با عبور جریان الکتریکی، می‌ توانند به سرعت گرم یا سرد شوند و بدین ترتیب دمای بلوک را با دقت کنترل می‌ کنند. بلوک‌ ها در فرمت‌ های مختلفی مانند ۹۶ چاهک (برای پلیت‌ های ۹۶ خانه یا میکروتیوب‌ های ۰.۲ میلی‌ لیتری)، ۳۸۴ چاهک، یا حتی بلوک‌ های با ظرفیت کمتر یا بیشتر برای کاربردهای خاص موجود هستند.

۲. درب حرارتی (Heated Lid)

یکی از اجزای بسیار مهم که در بالای بلوک حرارتی قرار می‌ گیرد درب حرارتی است. درب حرارتی، که دمای آن کمی بالاتر از دمای واسرشت (مثلا ۱۰0-۱۰۵ درجه سانتی‌ گراد) تنظیم می‌ شود، از چگالش (Condensation) بخار آب و تبخیر نمونه‌ ها در طول چرخه‌ های دمایی جلوگیری می‌ کند. این امر به حفظ حجم واکنش و غلظت دقیق اجزای آن کمک شایانی می‌ نماید.

۳. سیستم کنترل و رابط کاربری (Control System and User Interface)

این بخش شامل یک ریزپردازنده (Microprocessor) و یک صفحه نمایش (اغلب لمسی در مدل‌ های جدید) و صفحه کلید است. کاربر از طریق این رابط می‌ تواند برنامه‌ های PCR (پروتکل‌ های دمایی شامل دماها، زمان‌ ها و تعداد چرخه‌ ها) را ایجاد، ویرایش، ذخیره و اجرا کند. نرم‌ افزار دستگاه همچنین اطلاعات مربوط به وضعیت فعلی واکنش، دمای بلوک و زمان باقی‌ مانده را نمایش می‌ دهد.

۴. سنسورهای دما (Temperature Sensors)

سنسورهای دقیق دما در نقاط مختلف بلوک حرارتی تعبیه شده‌ اند تا اطمینان حاصل شود که دمای تنظیم شده با دقت بالا در تمام چاهک‌ ها حفظ می‌ شود و یکنواختی دمایی (Temperature Uniformity) در سراسر بلوک برقرار است.

 

ویژگی‌ های مهم و مشخصات فنی ترمال سایکلرها

هنگام ارزیابی یا انتخاب یک ترمال سایکلر، چندین مشخصه فنی کلیدی باید مدنظر قرار گیرد:

  • دقت دمایی (Temperature Accuracy)

توانایی دستگاه در رسیدن و حفظ دقیق دمای تنظیم شده. این پارامتر برای عملکرد بهینه آنزیم و اختصاصیت واکنش حیاتی است.

  • یکنواختی دمایی (Temperature Uniformity)

میزان یکسانی دما در تمام چاهک‌ های بلوک حرارتی. یکنواختی بالا تضمین می‌ کند که تمام نمونه‌ ها شرایط دمایی یکسانی را تجربه کنند.

  • سرعت رمپ (Ramp Rate)

سرعت گرم شدن و سرد شدن بلوک حرارتی (برحسب درجه سانتی‌ گراد بر ثانیه بیان می‌ شود). سرعت رمپ بالاتر می‌ تواند زمان کل واکنش PCR را کاهش دهد، اما همیشه مطلوب نیست و ممکن است برای برخی واکنش‌ های حساس نیاز به بهینه‌ سازی داشته باشد.

  • قابلیت گرادیان دمایی (Gradient Feature)

برخی ترمال سایکلرها دارای قابلیت گرادیان هستند. این ویژگی امکان تنظیم دماهای مختلف در ستون‌ ها یا ردیف‌ های مختلف بلوک حرارتی را در مرحله اتصال پرایمر فراهم می‌ کند. این قابلیت برای بهینه‌ سازی دمای اتصال (Annealing Temperature) پرایمرهای جدید یا واکنش‌ های دشوار بسیار مفید است، زیرا اجازه می‌ دهد چندین دما به طور همزمان آزمایش شوند.

  • ظرفیت نمونه و فرمت بلوک

انتخاب فرمت بلوک (مثلا ۲۴، ۴۸، ۹۶ یا ۳۸۴ چاهک) به حجم کاری آزمایشگاه و نوع ظروف PCR مورد استفاده بستگی دارد.

  • نرم‌ افزار و قابلیت‌ های برنامه‌ ریزی

سهولت استفاده از رابط کاربری، امکان ذخیره‌ سازی تعداد زیادی برنامه، قابلیت‌ های پیشرفته مانند تنظیم افزایش یا کاهش زمان یا دما در چرخه‌ های بعدی (Touchdown PCR) و امکان اتصال به شبکه یا حافظه USB برای انتقال پروتکل‌ ها

 

کاربردهای گسترده ترمال سایکلرها در علوم زیستی

ترمال سایکلرها به عنوان ابزار اصلی انجام PCR، در طیف وسیعی از کاربردها در تحقیقات، تشخیص و صنعت نقش دارند:

۱- تحقیقات پایه

تکثیر DNA برای کلونینگ، توالی‌ یابی، مطالعات جهش‌ زایی (Site-Directed Mutagenesis) و آنالیزهای ژنتیکی

۲- تشخیص بیماری‌ها

شناسایی عوامل بیماری‌ زای میکروبی (باکتری‌ ها، ویروس‌ ها، قارچ‌ ها) در نمونه‌ های بالینی

۳- علوم قانونی (Forensics)

تکثیر DNA از مقادیر بسیار کم نمونه‌ های بیولوژیکی برای تعیین هویت و انگشت‌ نگاری DNA

۴- ژنتیک و اصلاح نژاد

در کشاورزی و دامپروری برای شناسایی نشانگرهای ژنتیکی مرتبط با صفات مطلوب

۵- صنعت بیوتکنولوژی

در تولید پروتئین‌ های نوترکیب و مهندسی ژنتیک

۶- مطالعات تکاملی و فیلوژنتیک

بررسی روابط خویشاوندی بین گونه‌ های مختلف

۷- کنترل کیفیت

در صنایع دارویی و غذایی برای بررسی آلودگی‌ های میکروبی یا اصالت محصولات

 

انتخاب ترمال سایکلر مناسب آزمایشگاه و نکات نگهداری

انتخاب ترمال سایکلر مناسب به نیازهای خاص هر آزمایشگاه بستگی دارد. عواملی مانند حجم نمونه‌ ها، نیاز به قابلیت گرادیان، بودجه و سهولت استفاده از نرم‌ افزار باید درنظر گرفته شوند.

برای آزمایشگاه‌ هایی با حجم کاری بالا، دستگاه‌ هایی با ظرفیت ۹۶ یا ۳۸۴ چاهک و سرعت رمپ بالا ممکن است ارجح باشند، درحالی که برای کاربردهای آموزشی یا تحقیقات با حجم کمتر، مدل‌ های ساده‌ تر و اقتصادی‌ تر نیز کفایت می‌ کنند.

نگهداری صحیح از دستگاه ترمال سایکلر نیز برای افزایش طول عمر و حفظ عملکرد دقیق آن ضروری است. تمیز کردن منظم بلوک حرارتی و درب دستگاه، اطمینان از بسته شدن صحیح درب برای جلوگیری از آسیب به نمونه‌ ها و دستگاه، و انجام سرویس‌ های دوره‌ ای توسط تکنسین‌ های مجاز از جمله نکات مهم در نگهداری این تجهیزات هستند.

 

جهت انجام امور سرویس دستگاه با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید.

 

 

ترمال سایکلرها ابزارهای ضروری و جدایی‌ ناپذیر از آزمایشگاه‌ های مدرن علوم زیستی هستند. با فراهم آوردن شرایط دمایی دقیق و قابل تکرار، این دستگاه‌ ها امکان انجام واکنش حیاتی PCR را میسر ساخته و در نتیجه، درهای بسیاری را به روی اکتشافات علمی، پیشرفت‌ های تشخیصی و نوآوری‌ های بیوتکنولوژیک گشوده‌ اند. انتخاب، استفاده صحیح و نگهداری مناسب از ترمال سایکلر، تضمین‌ کننده نتایج قابل اعتماد و پیشبرد اهداف پژوهشی و کاربردی خواهد بود.

 

نمایش 9 24 36

پر فروش ترین محصولات

ورود

حساب کاربری ندارید؟